Tennisbanen bij Fort De Bilt
De geschiedenis van het huidige Mitland-complex langs de fraaie noordelijke fortgracht is nauw verweven met die van het ruim 175 jaar oude Fort De Bilt. Oprichter van het bedrijf was de in 1878 te Zutphen geboren, maar in Utrecht getogen G.P.J. Plijnaar.
Na beëindiging van een carrière als gymnastiekleraar zocht hij op 42-jarige leeftijd naar andere middelen van bestaan. In 1920 liet hij zich beëdigen als makelaar in onroerend goed en kocht her en der percelen grond. Op deze manier verwierf hij in 1921 een perceel land met een betonnen tennisbaan achter de Willem Barentszstraat. Het perceel grensde aan de Ezelsdijk, die deel uitmaakte van de gedekte gemeenschapsweg tussen de forten Blauwkapel en De Bilt. De tennisbaan was al enkele jaren in gebruik bij bewoners van de Willem Barentszstraat.
Uitbreiding met theetuin
Maar Plijnaar zag meer mogelijkheden voor het terrein. Met de deftige Zeeheldenbuurt om de hoek en het chique Wilhelminapark op loopafstand vormde het een ideale locatie voor een theetuin. Tegenwoordig zijn ze er niet veel meer, maar in de jaren na de Eerste Wereldoorlog waren theehuizen en tuinen als horecagelegenheid sterk in
opkomst. Een mooi voorbeeld van een nog bestaand theehuis is dat bij het landhuis Rhijnauwen uit 1924, toevalligerwijs ook al uit hout opgetrokken vanwege de ligging binnen de Verboden Kringen van het Fort Rijnauwen.
Ook Plijnaar zag in de theetuin annex tennisbaan voldoende mogelijkheden als bestaansbron. Wel wilde hij de theetuin door het organiseren van dansavonden en het geven van danslessen een bredere bestaansbasis bieden. De onderneming ging uiteindelijk ten onder aan haar eigen succes. De drukte en muziek gaf zoveel overlast aan de buurt, dat op 17 juni 1924 de theetuin noodgedwongen gesloten moest worden.
Voortzetting als tennisbaan
Plijnaar zette de zaak vervolgens weer voort als tennisbaan, die op het bestaande perceel met de helft (!) kon worden uitgebreid. Erg veel ruimte op de tennisbaan was er niet, want menig tennisser sloeg zijn racket kapot op de aangrenzende schuttingen.
Regelmatig keek Plijnaar dan ook uit naar andere locaties voor tennisbanen. Maar door de economische crisis begin jaren dertig werden uitbreidingsplannen voorlopig uitgesteld. Eind 1934 verwierf Plijnaar een aangrenzend stuk land en een groter perceel tussen de Ezelsdijk en het fort. Hij diende een verzoek in tot de aanleg van niet minder dan 9 tennisbanen met de nodige bijgebouwen. Maar inmiddels waren de tijden veranderd. Met het oog op de Duitse herbewapening scherpten de militaire autoriteiten de voorwaarden voor wat betreft de bebouwing binnen de Verboden Kringen aan. In een mobilisatieperiode zou de opruiming van allerlei opstallen daarbinnen anders veel te veel tijd kosten. Dat gold nu ook voor de eerder wel toegestane houten bouwwerken. Het verzoek werd door het Ministerie van Defensie afgewezen en alles bleef voorlopig bij het oude.
Uitbreiding van accommodatie
Pas in 1939 ondernamen W. en F. Plijnaar, die het bedrijf inmiddels van hun vader hadden overgenomen, een nieuwe poging. Als gevolg van de Duitse bezetting had Fort De Bilt zijn functie als verdedigingswerk verloren. Weliswaar bleef de Kringenwet van kracht, maar de bepalingen werden nu veel soepeler gehanteerd. En na indiening van een nieuwe aanvraag kregen de Plijnaars eind 1940 uiteindelijk toch nog de fel begeerde vergunning voor het uitbreidingsplan voor het terrein tussen de Ezelsdijk en het fort. Wel was het plan met het oog op de ontstane materiaalschaarste vereenvoudigd. Het complex omvatte naast 4 graveltennisbanen, een clubgebouwtje van 8 x 5 meter, dat werd geflankeerd door twee grote kleedkamers.
Aan het begin van het nieuwe tennisseizoen van 1941 kon het complex worden geopend. Geïnspireerd door de bekende
‘Metsbanen’ in Scheveningen ging het nieuwe complex de ‘Mitbanen’ heten, wat ‘Match Ice Tennis’ of populair ‘Meer Intensief Tennis’ betekende. Enkele clubs, waaronder de nieuw opgerichte ‘Dropshot’ en de bestaande club ‘Advantage’ vonden hier een uitstekende accommodatie. In het seizoen van 1941 kon nog volop gespeeld worden en vonden er zelfs competities plaats. Maar in 1942 begonnen de moeilijkheden met de confiscatie van de twee banen achter de Willem Barentszstraat door de Duitse Wehrmacht. Het ballentekort, dat ontstaan was door de importstop uit Engeland, kon voorlopig nog worden opgelost door de oude ballen op te pompen en van een nieuwe vacht te voorzien.
Ook anderszins ontkwam het bedrijf niet aan het oorlogsgeweld. Wat de Hollanders niet was gelukt probeerden de Duitsers. In maart 1945 zetten zij het terrein met de 4 tennisbanen bij het fort onder water, in een poging de geallieerde opmars tegen te houden. Echter zonder succes.
Plezier bij de MIT-banen
In 1951 werd het aantal tennisbanen tot 15 uitgebreid. De MIT-banen stonden bekend als een zeer gezellige ijsbaan en vlaggetjes op de stadsbussen bleken een effectiefreclamemiddel, want op drukke dagen zwierden er wel tweeduizend personen over de ijsvloer. Maar door de matige winters in de jaren ’60 en de opening van de Utrechtse kunstijsbaan kwam aan dit typische winterfestijn een einde. Het roer moest drastisch om en daarbij was een snelle actie geboden.
Introductie bowlingbaan
Gezocht werd in de richting van een vorm van vrijetijdsbesteding die in Utrecht nog niet voorhanden was. Thea Plijnaar (echtgenote van Wim) wierp zich in de strijd. De door de burgemeester van Utrecht dhr. van Tuyll in 1973 geopende bowlingbaan bleek het gat in de markt te zijn. Vanaf die tijd wordt het bedrijf geleid door de derde generatie Plijnaars: Bert, Rob, Frank en Wim.
Uitbreiding met restaurant en hotel
De zaken verliepen zo voorspoedig, dat in 1978 het complex kon worden uitgebreid met een restaurant. Bowling in combinatie met een gezellig etentje blijkt een tot op heden succesvolle formule te zijn. In 1986 volgde de opening van een hotel met 44 kamers en enkele vergaderzaaltjes. De naam ‘De M.I.T. Banen’ werd veranderd in het meer internationaal klinkende ‘Hotel Mitland’. Het bedrijf telt dan al circa 100 personeelsleden.
In 1994, 70 jaar na de turbulente start van de theetuin ‘Hygiëa’, maakte het Mitland-complex zich opnieuw op voor een grootse uitbreiding: een verdubbeling van het aantal
kamers en vergaderzalen alsmede een nieuwe sportaccommodatie met een (indoor)zwembad, sauna en Turks bad.
In 1997 ging Hotel Mitland de digitale snelweg op. Er werd een website gemaakt en vanaf de start werd gefocust op zoekmachines. Een goede greep, zo bleek later, want een hoge positie zou steeds belangrijker worden. In de loop der tijd werd de website uitgebreid met meer foto’s en allerlei informatie over het bedrijf. Ook digitaal reserveren werd mogelijk. Met zo’n 150.000 bezoekers per jaar bleek de Mitland-site direct een overweldigend succes.
In 2000 worden de laatste tennisbanen bebouwd met een vleugel met luxe kamers, suites en extra vergaderruimtes. Het hotel telt dan 135 kamers en suites en 11 vergaderzalen. De directie bestaat nog steeds uit de 4 gebroeders Plijnaar.
Begin januari 2006 zijn bowling, restaurant, receptie en hotellounge volledig weggebroken, om plaats te maken voor een heel nieuw gedeelte. Bowling, restaurant, brasserie en receptie met hotellounge werden begin 2007 in gebruik genomen.
Natuurlijk Mitland
De slogan ‘Natuurlijk Mitland’ is terug te vinden in het gebouw. Golvende daken met groene sedumbeplanting. Veel glas, waardoor overal het water van Fort de Bilt, met het omliggende groen, te zien is. Het ontwerp van Frans Kooiman (in samenwerking met Griffioen architecten) beoogt om de omgeving zoveel mogelijk naar binnen te brengen en de gast zoveel mogelijk bij buiten te betrekken. Er zijn natuurlijke materialen als hout en natuursteen gebruikt.
De moderne bowling is uitgerust met het ‘Music Thrill Vision’-systeem, een combinatie van beeld, geluid en licht. Voor de nieuwbouw van bowling en restaurant zijn de nieuwste en vooral milieuvriendelijke technieken gebruikt, zoals een eigen zogenaamde ‘swill-put’, een afzuigsysteem voor al het ‘natte afval’ (dit is voornamelijk voedsel) zorgt voor een hygiënischer situatie in de keuken en bespaart afvalverwerking.
Hotel Mitland, klaar voor de toekomst!
